19 – Paul Hardcastle

De Vietnam-oorlog

Naast Paul Hardcastle werd Billy Joel het meest genoemd als oplossing van deze muziek&geschiedenis-tweet. Niet zo gek als je kijkt naar de grote hoeveelheid songs die deze oorlog heeft opgeleverd.

Franse Kolonie

Voor een goed begrip van wat er zich in Vietnam heeft afgespeeld gaan we terug naar het eind van de 19e eeuw. In die tijd voegt Frankrijk een vijftal landen samen tot wat Indo-China werd genoemd. Het ging hier om Laos, Cambodja, Cochin-China (het zuidelijke deel van het huidige Vietnam), Annam (het centrale deel) en Tonkin (het noordelijke deel). Voordat Vietnam bij het toenmalige Indo-China kwam bestond het dus feitelijk uit drie delen. Nadat in 1945 de Japanners uit Indo-China waren verdwenen dachten de Fransen op dezelfde voet verder te kunnen gaan. Maar de Vietnamezen dachten hier anders over. Na een machtsvacuüm van ruim een jaar brak eind 1946 de Eerste Vietnamese Oorlog uit, met Frankrijk aan de ene kant en de Vietminh van Ho Chi Minh aan de andere kant. Feitelijk begon hier al de oorlog van de kapitalisten tegen de communisten. Frankrijk kreeg aanzienlijke steun van de Verenigde Staten en de Vietminh kreeg steun van de Sovjet-Unie.

Onafhankelijkheidsstrijd

Dit eerste deel van de Vietnamoorlog kwam tot een eind in 1954. De Fransen waren vernietigend verslagen bij Dien Bien Phu en een paar maanden later werd Vietnam in tweeën gedeeld. Noord- en Zuid-Vietnam werden van elkaar gescheiden door de 17e breedtegraad. De leiders van beide delen beloofden binnen het jaar algemene verkiezingen om uiteindelijk tot een verenigd Vietnam te komen. Toen de leider van het zuidelijke deel hieraan weigerde mee te doen brak in 1957 de oorlog opnieuw uit. Het zuiden kreeg wederom steun van de Verenigde Staten. Nu de Koude Oorlog haar vriespunt naderde was het nog belangrijker dit stukje Azië tegen de Rode horden te verdedigen. Zou Vietnam communistisch worden dan zouden binnen de kortste keren alle landen in Azië als dominostenen omvallen en ook communistisch worden. Was tenminste de vrees van de VS. Omdat de geldelijke steun grotendeels in de zakken van de leiders verdween en de Vietcong steeds verder oprukte, was er de Amerikanen alles aan gelegen zelf aan de strijd mee te doen. Het Amerikaanse Congres zou dit pas goedkeuren als de agressie van Noord-Vietnam zich direct tegen de Verenigde Staten zou richten. De oplossing hiervoor was in 1964 het ‘Tonkin-incident.’

Het verzonnen incident

Vietnamese torpedoboten hadden in de Baai van Tonkin een Amerikaanse torpedobootjager aangevallen en licht beschadigd. Daartoe stuurde de Verenigde Staten een tweede schip. Ook deze werd aangevallen en President Johnson kreeg alle volmachten om in Vietnam orde op zaken te stellen. Later bleek dat de eerste aanval was uitgelokt en dat de tweede nooit had plaatsgevonden*. Vanaf dat moment begon het transport van manschappen en wapens naar Vietnam. Op het hoogtepunt bevonden er zich meer dan een half miljoen Amerikaanse soldaten in Vietnam. Ondanks deze enorme troepenmacht en de vele bombardementen, waaronder die met het beruchte ontbladeringsmiddel Agent Orange, slaagden de Amerikanen er niet of nauwelijks in de Vietcong tegen te houden. Na het beroemde Tet-offensief in 1968 besloot Nixon, vooral onder druk van de publieke opinie, langzaam maar zeker de Amerikaanse troepen terug te trekken. Toen na de Parijse akkoorden van 1973 het Congres de geldkraan dichtdraaide ging het hard. De Amerikanen trokken zich massaal terug en de Vietcong naderde steeds sneller Saigon. De val van Saigon op 30 april 1975 kunnen de ouderen onder ons zich nog wel goed herinneren. In allerijl werden de laatste soldaten en het personeel van de Amerikaanse ambassade ingescheept. Omdat niet al het materieel mee kon, werden vliegtuigen en helikopters in zee gegooid. Achterlaten was geen optie, omdat de Verenigde Staten voor geen geld hun technologie in handen van de Sovjet-Unie wilde zien vallen. Noord- en Zuid-Vietnam werden samengevoegd tot de socialistische republiek Vietnam en Saigon wordt sindsdien Ho Chi Min-stad genoemd.

Aftocht werd afgang

De Vietnam-oorlog was de eerste oorlog die via de televisie in de Amerikaanse huiskamers terechtkwam. Toen de zinloosheid zichtbaar werd, keerde de publieke opinie zich dan ook massaal tegen de Amerikanen in Vietnam. Ook muziekanten lieten zich niet onbetuigd om de gruwelen van de Vietnam-oorlog aan de kaak te stellen. Over geen enkele oorlog zijn zoveel liedjes gemaakt als over deze. Niet alleen tijdens de oorlog, maar ook nog ver daarna. Billy Joels Goodnight Saigon stamt uit 1982 en 19 van Paul Hardcastle uit 1985.

Voor de soldaten ter plekke was dit uiterst frustrerend. Op het slagveld zagen zij al dat de Zuid-Vietnamezen hen de kastanjes uit het vuur lieten halen. Toen zij ook nog merkten dat het thuisfront zich tegen hen keerde zakte de motivatie tot onder het nulpunt. Dit werd nog versterkt toen ze bij terugkeer niet als helden werden binnengehaald. Deze Vietnam-veteranen konden nergens heen met de frustraties die zij van overzee hadden meegenomen. Hollywood probeerde met Rambo deze groep alsnog tot held te maken. Uiteindelijk waren er alleen maar verliezers. Aan beide kanten vielen bij elkaar meer dan 2 miljoen slachtoffers, waarvan bijna de helft burgers en ongeveer 58.000 Amerikaanse militairen. In zo’n wespennest zouden de VS zich niet snel meer begeven, was toen de gedachte.

*Hieruit blijkt dat het goed is je geschiedenis te kennen. Op een soortgelijke manier wist Bush jr. de Amerikanen in 2003 Irak binnen te laten vallen. Iedereen ziet nog dat Colin Powell in de VN bewijzen van ‘weapons of mass destruction’ omhooghield.

Een greep uit de andere songs over de Vietnam-oorlog (met dank aan @BerdtvR, @DEereszet @RJKoopmans @AdvanderZee @MvdBelt ManonSas @Dalvoorde @RinaRosier @Pletspulp @FZwaan @AndersGezegd)

Billy Joel – Goodnight Saigon

Bob Dylan – Blowing in the Wind

Boudewijn de Groot – Welterusten meneer de President

Jimi Hendrix – All along the Watchtower

Deep Purple – Child in Time

Black Sabbath – War Pigs

Edwin Starr – War

Jimmy Cliff – Vietnam

Country Joe & the Fish – I feel like I’m fixing to die rag

John Lennon – Give Peace a Change

Bruce Springsteen – Born in the USA

Marvin Gay – What’s going on

De Bom – Doe Maar (De Koude Oorlog in de jaren ’80)

 DE KOUDE OORLOG (De jaren ’80)

Terwijl ik ‘De Bom’ van Doe Maar hoor, besef ik mij dat ik een weddenschap heb gewonnen. Ik weet niet meer wat de inzet was, maar de weddenschap ging tussen mij en een jaargenoot van mijn studie, Dick. Hij was er in 1985 stellig van overtuigd dat de wereld binnen 25 jaar ten onder zou gaan aan oorlogen. Geen oorlogen van man tegen man en tank tegen tank, maar oorlogen die met atoomwapens zouden worden beslecht. Met als resultaat verlies voor alle partijen. Dick zal waarschijnlijk blij zijn dat hij deze weddenschap heeft verloren, winst voor alle partijen.

De Koude Oorlog tussen Oost en West kende twee echte vorstperioden. De eerste was rond de Berlijnse Muur en de Cuba-crisis begin jaren ‘60 en de tweede viel in eind jaren ’70 begin jaren ’80. De Sovjet-Unie was in de tweede helft van de jaren ’70 begonnen met de plaatsing van de zogenaamde SS20 raketten met kernkoppen. Deze raketten konden niet de VS bereiken, maar wel alle NAVO-partners in Europa. Daarom werd als reactie in 1979 het zogenaamde NAVO-dubbelbesluit genomen. Dit hield in dat er bijna 600 kruisvluchtwapens in Europa zouden worden gestationeerd. Tegelijk met de stationering zouden de VS de Sovjet-Unie het aanbod doen om over beperking van deze wapens te onderhandelen. Vandaar de naam ‘dubbelbesluit.’ Dit besluit betekende dat er ook 48 Tomahawk kruisraketten in Nederland zouden worden geplaatst.

Vanwege de maatschappelijke onrust die dit besluit veroorzaakte durfden twee kabinetten van Agt geen definitieve beslissing* te nemen over daadwerkelijke plaatsing. Die onrust kwam het duidelijkst naar buiten tijdens twee enorme anti-kernwapendemonstraties in 1981 en 1983. Tijdens de demonstratie van 29 oktober 1983**, met meer dan een half miljoen demonstranten de grootste uit de Nederlandse geschiedenis, vervulde ik mijn militaire dienstplicht. Hier ondervond ik aan den lijve de angst voor de Sovjet-Unie bij de beroepsmilitairen. Ik herinner mij de discussies die ik als anti-autoritaire soldaat had met mijn sergeant-majoor. Hij was er stellig van overtuigd dat de Sovjet-Unie uit was op communistische wereldheerschappij. Ik probeerde hem er, uiteraard tevergeefs, van te overtuigen dat dit een achterhaald denkbeeld was. Maar zijn denkbeeld beperkte zich niet tot de kazernes. Veel mensen waren bang dat binnen afzienbare tijd de bom zou vallen, ook al had men soms liever een Rus in de keuken dan een raket in de achtertuin. Dit angstbeeld werd versterkt door onder andere de inval van de Sovjet-Unie in Afghanistan, het mislukken van de Solidariteits-beweging van Lech Walesa in Polen en het Star Wars-programma van Ronald Reagan. Doe Maar wist dit tijdsbeeld mooi te vangen in ‘De Bom’.

De Bom – Doe Maar

Carriere maken (voordat de bom valt)

Werken aan m’n toekomst (voordat de bom valt)

Ik ren door m’n agenda (voordat de bom valt)

Veilig in het ziekenfonds (voordat de bom valt)

En als de bom valt

refr.:

    Dan lig ik in m’n nette pak

    Diploma’s en m’n cheques op zak

    Mijn polis en mijn woordenschat, awoei

    Onder de flatgebouwen van de stad naast jou

    Laat maar vallen dan

    Het komt er toch wel van

    Het geeft niet of je rent

    ‘k Heb jou nooit gekend

    ‘k Wil weten wie jij bent

    ‘k Wil weten wie jij bent

Ik ben verzekerd van succes, tegen brand en voor m’n leven (voordat de bom valt)

Ik heb van alles maar geen tijd ook niet voor heel even (voordat de bom valt)

Ik moet aan m’n salaris denken en aan mijn relaties (voordat de bom valt)

Maar liever weet ik wie jij bent voordat het te laat is (voordat de bom valt)

Want als de bom valt

refr.

Laat maar vallen dan

Het komt er toch wel van

Het geeft niet of je rent

‘k Heb jou nooit gekend

‘k Wil weten wie jij bent

‘k Wil weten wie jij bent

Jij moet nog huiswerk maken (voordat de bom valt)

Een diploma halen (voordat de bom valt)

E is mc kwadraat (voordat de bom valt)

Mit nach nebst naechts samt bei seit von zu zuwider entgegen ausser aus

(voordat de bom valt)…

* Pas in 1985 zou het kabinet Lubbers besluiten dat de 48 kruisraketten in Woensdrecht geplaats zouden worden. Tot daadwerkelijke plaatsing is het nooit gekomen vanwege het zogenaamde INF-verdrag tussen de VS en de Sovjet-Unie.

** Ik heb tijdens deze demonstratie niet in mijn militaire uniform meegelopen. Dit in tegenstelling tot enkele van mijn  collega’s. Ik vond dat ik als individu aan deze demonstratie deelnam en niet als afgevaardigde van de Nederlandse Landmacht. Ook hierover werd uiteraard uitgebreid gediscussieerd.

Andere nummers over de Koude Oorlog in de jaren ’80

Russians – Sting  (dank aan @dalvoorde)

Two Tribes – Frankie Goes To Hollywood  (dank aan @dalvoorde)

Fight fire with fire – Metallica (dank aan @dalvoorde)

Everybody wants to rule the world – Tears for Fears (dank aan @HilkeTol & @Pletspulp)

Every day is like sunday – Morrissey (dank aan @HilkeTol)

Eighth day – Hazel O’ Connor  (dank aan @HilkeTol)

De bom valt nooit  – Herman van Veen (dank aan @Pletspulp)

Forever Young – Alphaville (dank aan @Pletspulp)

Nikita – Elton John (dank aan @fdlk)

Political Science – Randy Newman (dank aan @fdlk)

De Barcelona-stoel – Ludwig Mies van der Rohe & Lilly Reich

Less is More

De Europese puinhopen van na 1918 waren een ideaal uitgangspunt. Om helemaal opnieuw te beginnen. Geen poespas en tierlantijnen, maar eerlijk en abstract. Less is more werd in de kunst en in de architectuur voor veel vernieuwers het motto. Zo ook voor de Duitser Ludwig Mies van der Rohe. Verbonden aan het beroemde Bauhaus rekende hij af met het overbodige in de architectuur. Zowel het huis als haar interieur straalde eenvoud uit in al zijn facetten.

Voor de Wereldtentoonstelling van 1929 in Barcelona had Mies van der Rohe zijn beroemde paviljoen ontworpen. Direct na de tentoonstelling weer afgebroken, is het in de jaren ’80 op ongeveer dezelfde lokatie weer herbouwd. Toen ik daar een paar jaar geleden was, werd ik overdonderd door de spectaculaire eenvoud. Een paar wanden van luxe natuursteen, een plat dak, veel glas en een ondiepe vijver. Dit geeft het gebouw zoveel ruimte dat het veel groter lijkt dan het in werkelijkheid is. Ook het interieur is sober. Het beeld ‘Der Morgen’ van Georg Kolbe en een paar stoelen. Met voetenbankje. Maar dit zijn niet zomaar stoelen, het is de Barcelona-stoel. Volgens Tom Wolfe in zijn boek ‘Van Bauhaus tot ons huis’; “Het Platonische ideaal van de stoel; puur arbeiderswoning-leer en roestvrij staal, het meest volmaakte meubelontwerp van de twintigste eeuw.”

Hier kan ik met het verhaal stoppen. Vaak gebeurt dat ook want ook de kunstwereld is grotendeels een mannenwereld. Kijk maar naar de kunstenaars op mijn blog. Bijna allemaal mannen. Bijna, want misschien zijn de echte makers van het tapijt van Bayeux wel vrouwen geweest, maar we kennen hun namen niet en zullen het dus nooit zeker weten. Bij de Barcelona-stoel ligt dat anders. Die is niet alleen het product van Ludwig Mies van der Rohe, maar ook van een vrouw, Lilly Reich.

Van 1925 tot 1938 werkten Lilly en Ludwig nauw samen. Zij zorgde voor de inrichting van woningen die Mies van der Rohe ontwierp en samen waren zij in 1929 verantwoordelijk voor het tot stand komen van de Duitse bijdrage aan de Wereldtentoonstelling in Barcelona. Samen ontwierpen zij de Barcelona-stoel. Toen Mies van de Rohe een jaar later directeur werd van Bauhaus, werd zij de enige vrouwelijke docent daar. In 1933 werd Bauhaus opgeheven, omdat de kunst waarin werd gedoceerd als ontaard werd beschouwd door de Nazi’s. Een paar jaar later zou Mies van der Rohe naar de Verenigde Staten emigreren. In 1939 was Reich een paar weken in Amerika op bezoek bij Mies van der Rohe. Omdat hij niet erg voortvarend probeerde haar over te halen om ook Duitsland vaarwel te zeggen, keerde zij terug naar haar vaderland. In de oorlog onderhield zij nog wel een uitgebreide correspondentie met Mies van der Rohe, maar zij zouden elkaar nooit meer zien. Wel is zij er verantwoordelijk voor dat het grootste deel van het persoonlijke archief van Mies van der Rohe dat nog in Duitsland was, bewaard is gebleven. Toen de geallieerde bombardementen op Berlijn begonnen, heeft zij alles in veiligheid gebracht op een boerderij buiten de hoofdstad. De laatste twee jaar van de oorlog zat zij gevangen in een werkkamp. Na de oorlog wilde zij de Deutsche Werkbund nieuw leven inblazen. Dit nieuwe leven heeft zij helaas niet meer mogen meemaken. In 1947 overleed zij op 62-jarige leeftijd.

De stijl van Mies van der Rohe en de zijnen was ondertussen aan een grote vlucht bezig. De verhuizing naar Amerika wierp zijn vruchten af. De architectuur van de ‘Internationale Stijl’, werd leidend tot diep in de jaren ’70. Elke architectuurstudent in die jaren had op zijn kleine kamertje een matras op een deur met bakstenen als poten en een molton deken. Op de grond lag een sisalmat en aan weerszijden van die mat stonden twee stoelen. Twee Barcelona-stoelen.

Strange Fruit- Billie Holiday (Lynchen en racisme in de VS)

RACISME in de VS

Strange Fruit

Southern trees bear a strange fruit,

Blood on the leaves and blood at the root,

Black body swinging in the Southern breeze,

Strange fruit hanging from the poplar trees.

Pastoral scene of the gallant South,

The bulging eyes and the twisted mouth,

Scent of magnolia sweet and fresh,

And the sudden smell of burning flesh!

Here is a fruit for the crows to pluck,

For the rain to gather, for the wind to suck,

For the sun to rot, for a tree to drop,

Here is a strange and bitter crop.                        Lewis Allan

Vreemd ooft

De bomen in het zuiden dragen vreemde vruchten

bloed op de bladeren en bloed aan de wortels

zwarte lijven bengelen in de zuiderse bries

vreemde vruchten hangen aan de populieren.

Een landelijk tafereel in het gallante Zuiden

uitpuilende ogen, verwrongen mond

de geur van magnolia zoet en fris

en dan plots de geur van brandend vlees!

Dit zijn vruchten waarvan de kraaien plukken

waarvan de regen oogst, waaraan de wind zuigt

die rotten in de zon, die vallen van de bomen

dit is een vreemd en bitter ooft.                        Karel D’huyvetters

Toen Christa Jonkergouw mij dit lied voorstelde moest ik direct aan een foto denken uit het fotoboek CENTURY. Daarin staan de meest opzienbarende foto’s van de 20^e eeuw. Bij 1919 heb ik al jaren een bladwijzer zitten omdat daar wat mij betreft de meest indrukwekkende foto uit het hele boek staat. Daarop is een grote groep blanke Amerikanen rond een brandstapel te zien. Op de brandstapel ligt het verbrande lijk van de Afro-Amerikaan William Brown die kort daarvoor is gelyncht. Het meest aangrijpend vind ik het feit dat men erbij staat alsof men is gefotografeerd tijdens een dagje aan het strand. Een lynchpartij was blijkbaar de normaalste zaak van de wereld. Wat schetst mijn verbazing toen ik dit weekend de NRC opensloeg. Op pagina 4 van Opinie & Debat was een foto van diezelfde lynchpartij afgebeeld. Toeval?

Dit verhaal begint in 1861. Abraham Lincoln is net gekozen tot 16^e president van de Verenigde Staten. Hij is sterk tegenstander van uitbreiding van de slavernij in de territories. Dit zijn de nieuw te vormen staten in het mid-westen van de VS. Als gevolg van dit conflict scheiden de Zuidelijke staten zich af van de rest van de VS en dit leidt tot de Amerikaanse Burgeroorlog. Na vier bloedige jaren wordt deze door de Noordelijke staten gewonnen en wordt het 13^e Amendement aangenomen. Hierin staat dat de slavernij in de gehele Verenigde Staten wordt afgeschaft. Via de zogenaamde Reconstructie wil Lincoln dit met dwang gaan opleggen aan de Zuidelijke staten. Veel tijd om eraan te werken krijgt hij niet. Vijf dagen na de overgave door generaal Robert E. Lee, wordt hij vermoord. Op Goede Vrijdag 14 april 1865 schiet John Wilkes Booth hem in het Ford’s Theatre in Washington een kogel door het achterhoofd. Zijn opvolgers gaan door met de Reconstructie tot in 1877 Hayes met behulp van de Zuidelijke Staten tot president wordt gekozen. Hij trekt alle federale troepen terug uit het zuiden en stopt met de Reconstructie. In de daaropvolgende periode worden er allerlei zogenaamde Jim Crow-wetten aangenomen die de ongelijkheid tussen blank en zwart juist benadrukken. Er is weliswaar geen slavernij meer, maar het racisme viert hoogtij.

Tussen grofweg 1890 en 1915 wordt zo de discriminatie door burgers en lokale overheden van de zwarte landgenoot steeds uitgebreider gelegaliseerd. Gescheiden bus- en treinvervoer waarbij zwarten achter in de bus moeten plaatsnemen en altijd plaats moeten maken voor een blanke medepassagier, uitgaansgelegenheden die niet toegankelijk zijn voor zwarten, scholen voor alleen maar blanken. Daarnaast vinden er veelvuldig lynchpartijen plaats. De blanke bevolking neemt in zulke gevallen het recht in eigen hand, al dan niet gesteund door de witte puntmutsen van de Ku Klux Klan. Een in hun ogen schuldige zwarte Amerikaan wordt na een kort showproces opgehangen en naderhand vaak verbrand. Zo ook in 1919 in Omaha, Nebraska waar de foto uit de inleiding is gemaakt. En dat is slechts één van de meer dan twintig steden in de VS waar tijdens die ‘Red Summer of 1919’ zwarte Amerikanen worden gelyncht en verbrand.

Tegen dit soort lynchpartijen en het bijbehorende racisme komt in de latere decennia steeds meer verzet. Zo ook in 1938 in het gedicht ‘Strange Fruit’ van Lewis Allen (pseudoniem van Abel Meeropol). Nadat dit op muziek is gezet, wordt het voor het eerst uitgevoerd door Billie Holiday*. Vooral na de Tweede Wereldoorlog, die zonder de massale inzet van zwarte Amerikaanse soldaten nooit zo succesvol zou zijn beëindigt, komt het zwarte burgerrechtactivisme echt goed op gang. Personen als Rosa Parks, Martin Luther King, Malcolm X en vele anderen zorgen ervoor dat de zwarten langzaam maar zeker overal in de Verenigde Staten gelijke rechten krijgen. Is dit proces met de verkiezing van de eerste zwarte president voltooid? Nee, nog lang niet. Het feit dat de foto van een lynchpartij uit 1919 een kleine eeuw later in de krant staat, zegt meer dan genoeg.

* In ‘The Lady Sings The Blues’ claimt zij het co-auteurschap voor dit gedicht/lied. Maar dat feit is ontsponnen aan de rijke fantasie van Billie Holiday, die ook nog eens gevoed werd door overmatig drugsgebruik.

Andere nummers over lynchen en racisme in de VS:

Strange Fruit – Tragedy Khadafi, Cappadonna & Sticky Fingaz (Met heel kort Billy Holiday)(dank @RJKoopmans)

Mr. Cab Drive – Lenny Kravitz (dank @Dalvoorde)

Southern Man – Neil Young (dank @Dalvoorde)

Alabama – Neil Young (dank @Dalvoorde)

Ashes in the Fall – Race Against the Machine (dank @pletspulp)

Suppertime – Ethel Waters (dank @fzwaan & @hilketol) Heel mooi!

Enkele van de vele covers:

Nina Simone, Siouxie and the Banshees, UB40,  Diana Ross, Lou Rawls, Robert Wyatt, Jeff Buckley,  Katey Sagal

Muziek & Geschiedenis: We were all wounded at Wounded Knee – Redbone (1973)

Van Columbus tot Wounded Knee

Om in 1973 uit te komen doe ik eerst een grote stap terug in de tijd. In 1550 was Amerika iets langer dan een halve eeuw door de Europeanen ontdekt. Columbus idee dat hij in Indië was, leidde tot de naamsverwarring van de bewoners van Amerika. Amerikanen werden zo Indianen. Om de rijkdommen uit de bodem in Amerika te halen was veel arbeid nodig. In eerste instantie gebruikten de Spanjaarden hiervoor Indianen. Tot het Dispuut van Valladolid in 1550. Hier stonden de priesters Bartolomé de las Casas en Juan Ginés de Sepúlveda tegenover elkaar. De eerste vond dat de Indianen een ziel hadden en daardoor niet als slaaf mochten worden gebruikt. Hij slaagde erin de aanwezigen te overtuigen dat de ‘Indios Bravos’ voortaan als mensen moesten worden beschouwd. Bijkomend voordeel voor de las Casas was dat de Indianen niet goed bestand waren tegen de harde omstandigheden en dus vaak ongeschikt waren voor de verschillende werkzaamheden. Dit maakte de weg vrij voor de slavenhandel uit Afrika. Pogingen van de las Casa om ook de Afrikanen als mensen te betitelen mislukten. De rest is wat dat betreft geschiedenis.

Het feit dat vanaf 1550 Indianen als mensen werden gezien, wilde nog niet zeggen dat zij gelijkwaardig werden behandeld. Er werd weinig aandacht aan hun welzijn besteedt, hun land werd zonder mededogen ingepikt. Door oorlog en vooral door ziekte was rond 1600 75% van de oorspronkelijke Indiaanse bevolking gestorven. In de daaropvolgende eeuwen veroverden de Europeanen fysiek steeds meer gebieden waar ook de Indianen woonden. In Noord-Amerika kwamen de Indianen vooral in conflict met de Fransen, Nederlanders en Engelsen. Zij kregen hier voet aan de grond door middel van de verdeel en heers tactiek. Zij sloten handelsverdragen met Indianen die zich rond de bruggenhoofden bevonden. Langzaam maar zeker werd op deze manier het achterland en uiteindelijk heel Noord-Amerika veroverd. De Indianen verzetten zich, maar de strijd was ongelijk. Wat restte was slechts enkele reservaten voor de verschillende Indianenstammen.

Het laatste gewapende conflict tussen de Amerikanen van Europese herkomst en de Indianen was in 1890 bij het Pine Ridge-reservaat. Vanwege de erbarmelijke omstandigheden in het reservaat, raakten de Lakota-Indianen in de ban van een mystieke stroming die de uitroeiing van de blanken voorspelde. Gekleed in hemden die immuun waren voor kogels zouden de Indianen de blanken eindelijk kunnen verslaan. Deze hemmden zouden immuun worden tijdens een zogenaamde ‘geestesdans’. Hiertoe werd ook de beroemde Sioux*-leider Sitting Bull uitgenodigd. Voordat deze zich echter bij de Indianen in het Pine Ridge-reservaat had kunnen voegen werd hij al aangehouden. Bij de schermutselingen rond zijn arrestatie stierf Sitting Bull, samen met nog enkele stamgenoten en leden van de Indiaanse politie die hem kwam arresteren.

Daarna besloot het Amerikaanse leger in te grijpen. Het Zevende Cavalerie regiment werd ingezet om de Indianen rond deze sekte, die hun reservaat waren ontvlucht, te arresteren. Toen deze indianen in de buurt van Wounded Knee Creek werden gearresteerd, ging het helemaal mis. Door allerlei misverstanden, waaronder een ‘dove**’ Indiaan, vielen over en weer schoten. De soldaten begonnen van dichtbij te vuren, waaronder met een soort van mitrailleur. De Indianen hadden alleen enkele messen en knuppels en hun kogelvrije hemden. Deze werkten helaas niet en uiteindelijk vonden meer dan 200 Indianen, waaronder veel vrouwen en kinderen de dood. De militairen werden nadien ook nog beloond met een medaille vanwege getoonde moed tijdens dit ‘Bloedband van Wounded Knee.

In de jaren zestig van de vorige eeuw kwam het bewustzijn van de zogenoemde Native-Americans in een nieuwe fase. Daartoe werd onder andere het AIM, het American Indian Movement opgericht. Een van de oprichters was de Lakota-Indiaan Russell Means. In 1973 brachten zij Wounded Knee weer in het centrum van het nieuws. Uit protest tegen de corrupte leider Richard Wilson van het reservaat, bezetten zij op 27 februari Wounded Knee. Op de achtergrond speelde een veel grotere onvrede. De bij de Lakota-Indianen heilige Black Hills dreigden door de Amerikanen te worden afgegraven op zoek naar edelmetalen. Andere mijnbouwactiviteiten zorgden voor verontreinigd drinkwater in het reservaat. Men wilde dus niet alleen het aftreden van de corrupte leider, maar ook gesprekken met de Amerikaanse regering over de misstanden. De regering reageerde direct met een omsingeling van het dorp door de FBI en het leger. Toen na een paar dagen de omsingeling voor korte tijd werd opgeheven, stroomden allerlei sympathisanten vanuit het hele land Wounded Knee binnen. Men riep een onafhankelijke staat uit, wenste alleen nog maar te onderhandelen met de Amerikaanse minister van Buitenlandse zaken en trok zelfs bij de Verenigde Naties aan de bel.

Over en weer vonden de volgende maanden allerlei schermutselingen plaats. Sommige bronnen spraken zelfs van sluipschutters die vanuit helikopters op de Indianen schoten. Aan beide zijden vielen regelmatig slachtoffers en er waren zelfs drie doden te betreuren. Uiteindelijk werd op 5 mei begonnen met de ontwapening van de ‘bezetters’ van Wounded Knee. De regering nam de controle weer over en Richard Wilson bleef zitten. De maanden daarop werden veel tegenstanders hem onder onopgehelderde omstandigheden vermoord. Hoewel de landelijke sympathie voor de Indiaanse zaak door de gebeurtenissen rond Wounded Knee sterk was vergroot, werd de situatie in het reservaat er voor de Lakota-Indianen niet beter op.

 

Andere nummers (Ik heb mij beperkt tot songs direct gerelateerd aan Wounded Knee)

The Richard Davis Trio – Song For Wounded Knee (met dank aan @Deerszet)

http://www.youtube.com/watch?v=Ior5-Djkxwc

Gila – Bury my heart at Wounded Knee (Met dank aan @RinaRosier)

http://www.youtube.com/watch?v=99HiMY4sA4A

Buffy Sainte Marie – Bury my heart at Wounded Knee (met dank aan @BerdtvR, @polderdom)

http://www.youtube.com/watch?v=eTmvrHoyMZ8

Walela – Bury my heart at Wounded Knee (met dank aan @meemeijer)

http://www.youtube.com/watch?v=Ti_KlcV8VXI

Nik Kershaw – Wounded Knee (met dank aan @meemeijer, @pletspulp)

http://www.youtube.com/watch?v=6GWK_WRGJW8

Hard Ride – Wounded Knee (met dank aan @meemeijer)

http://www.youtube.com/watch?v=3K8oKkm83_U

Johnny Cash – Big Foot  (met dank aan @MvdBelt, @polderdom)

http://www.youtube.com/watch?v=9u7uCp0i3zo

 

* Sioux is een verzamelnaam voor de Lakota-, Nakota- en Dakota-Indianen.

** Deze Indiaan werd als doof bestempeld omdat hij geen Engels sprak en begreep.

Demonstreren heeft weinig om het lijf – Tweetverhaal bij de foto; 3 oktober 2011

Bij de foto: Contending that it’s time for Utah to strip away its “uptight” laws, people jog and walk in their underwear from the Gallivan Center to the Capitol in Salt Lake City. Undie Run coordinator Nate Porter says the goal of the event on Sept. 24 was to organize people frustrated by the conservative nature of state politics. (Djamila Grossman/The Salt Lake Tribune/Associated Press)

 

 

 

 

 

Veilig achter glas tijdens 9/11? – Tweetverhaal bij de foto; 12 september 2011

Bij de foto:

Voordat Obama later die dag een uitgebreide speech over tien jaar 9/11 zou houden in Washington, was hij samen met zijn voorganger Bush aanwezing in New York bij de opening van het monument ter nagedachtenis van alle slachtoffers die dag en ook die bij een eerdere aanslag op het WTC vielen in 1993. Hier las hij alleen kort een stuk uit de Bijbel voor. Op TV viel mij niet alleen op dat zij achter dik kogelvrij glas stonden, maar ook dat de vrouw van Bush steeds meer naar links kwam te staan. Op het laatst stond zij als enige niet meer achter het glas. Alsof haar man haar steeds een beetje opzij had geduwd.

 

 

 

 

 

 

Klein leed – Tweetverhaal bij de foto (2 september 2011)

Bij de foto:

Billy Stinson comforts his daughter Erin Stinson as they sit on the steps where their cottage once stood on August 28, 2011 in Nags Head, N.C. The cottage, built in 1903 and destroyed by Hurricane Irene, was one of the first vacation cottages built on Albemarle Sound in Nags Head. Stinson has owned the home, which is listed in the National Register of Historic Places, since 1963. “We were pretending, just for a moment, that the cottage was still behind us and we were just sitting there watching the sunset,” said Erin afterward. (Scott Olson/Getty Images)

Dit onderschrift klopt niet helemaal. Als je goed kijkt zie je naast de vader ook de moeder zitten. Haar hand ligt op de schouder van de dochter (Dank @pletspulp!).

Ik dacht zelf nog een foutje ontdekt te hebben. Er staat dat ze naar de zonsondergang kijken. En dat aan de oostkust. Een zoektocht op Google maps leverde het volgende resultaat op.

Ingezoomd: 

Uitgezoomd:

Kaart:

 

 

 

 

Balanceren langs de afgrond – Tweetverhaal bij de foto (30 augustus 2011)

Bij de foto:

A man walks along a wall next to a highway in New Brunswick as flood waters rose across New Jersey in the aftermath of Hurricane Irene (AP)

 

 

 

De aarde beeft – Tweetverhaal bij de foto (24 augustus 2011)

Bij de foto: