Het graf van Suleyman Shah, gevlucht voor hoog water

Deze onbekende enclave is de laatste weken midden in het wereldnieuws terechtgekomen. Gelegen vlakbij de belegerde stad Kobani is het de vraag of er nog Turkse militairen zijn en of het graf niet ten prooi is gevallen aan de strijders van ISIS. Hoe een piepklein stukje Turkije in Syrië een geopolitieke speelbal werd.

De opa van

Het Ottomaanse Rijk was in 1683 op zijn grootst. Naast Turkije heersten de Ottomanen over het land van de Eufraat en de Tigris, het huidige Syrië en Irak, de landen langs de Rode Zee en de oostelijke Middellandse Zee, Noord-Afrika tot voorbij Algiers, tot aan de Kaspische Zee bij Bakoe, rond de Zwarte Zee en op de Balkan tot vlak voor Wenen. De hoofdstad van Oostenrijk had zojuist het laatste beleg afgeslagen, vooral dankzij de hulp van Poolse en Duitse zijde. Dit machtige rijk was een kleine vier eeuwen eerder, in 1299

gesticht door Osman I. De kiem van dit rijk lag in een klein gebied iets ten zuiden van Constantinopel dat toen nog tot het Byzantijnse Rijk hoorde. Hier was zijn vader, Ertugrul  met hun stam, de Kayi clan enkele jaren daarvoor neergestreken. Diens vader en dus de opa van Osman I, was een zekere Suleyman Shah. Daar is niet veel meer over bekend dan dat hij in Eufraat verdronk op de vlucht voor de Mongolen onder leiding van de erfgenamen van Dzenghis Khan.

Kasteel boven water

Volgens de overlevering gebeurde dit vlakbij het kasteel van Qal’at Ja’bar. Het kasteel, gelegen aan de linkeroever van de rivier, kreeg dan ook in de eeuwen erna de bijnaam Mezar-i-Turk, het Graf van de Turk. Om deze claim kracht bij te zetten liet Sultan Abdulhamid II (1876-1909) hier een heuse graftombe bouwen. Dit stukje grond werd voor de Turken zo belangrijk dat het bij het Verdrag van Ankara in 1921 een aparte status kreeg. Tijdens deze onderhandelingen werd het Ottomaanse Rijk in stukjes geknipt, ontstond het tegenwoordige Turkije en werd het huidige Syrië, waar de grafrombe zich bevond, een Frans protectoraat. In artikel 9 van het verdrag werd afgesproken dat het gebied rond de graftombe Turks zou blijven. Dit bleef ook zo nadat Syrië na april 1946 helemaal onafhankelijk werd. Totdat in 1968 besloten werd tot de aanleg van de Tabqa Dam, stroomafwaarts van Qal’at Ja’bar. Langzaam maar zeker liep het gebied rond de graftombe vol met water. In 1974 ontstond op deze manier het grootste stuwmeer van Syrië, het Assad-meer. Voor het zover was, werd er echter al ingegrepen.

Unieke verhuizing

Om te voorkomen dat de tombe onder water zou verdwijnen, werd besloten tot een unieke verhuizing. Niet alleen de tombe, maar ook de enclave werd verplaatst. Een kleine 80 kilometer noordelijker werd de graftombe op een schiereilandje in de Eufraat, eveneens op de linkeroever, opnieuw opgebouwd. In 1973 werd hier de Turkse vlag gehesen en sindsdien bevindt de enclave zich hier op nog geen drie kwartier rijden van Kobani en de Turkse grens. Bij mijn weten is dit de enige verhuizing van een enclave in de wereld ooit.

Excuus tot (niet) ingrijpen

Het is onduidelijk of de tombe op dit moment in handen is van de strijders van ISIS. Turkse rechters hebben een eventueel Turks ingrijpen in Syrië goedgekeurd, mocht dit het geval zijn. Waarschijnlijk had Turkije dit al gedaan als het met deze actie niet vooral de Koerden had geholpen. Misschien was het beter geweest als de verhuizing niet had plaatsgevonden. Het kasteel van Qal’at Ja’bar ligt nog steeds boven water en is nu een eiland in het stuwmeer. Verder van het front met ISIS was het zo misschien wel makkelijker te verdedigen geweest.

Een beetje kleur tussen het grijs en grauw

“Druppel van de Dag” – 17 oktober 2012

Meer dan honderdduizend Syriërs zijn hun land ontvlucht. In de buurlanden Jordanië, Libanon en Turkije zitten zij, vooral vrouwen en kinderen, in de vele vluchtelingenkampen. Gevangen tussen hoop en vrees. Hoop op een snelle vrede en vrees voor verlies van dierbaren. Ondertussen proberen zij de dagelijkse gang van zaken weer op te pikken. Het stof wordt weggewassen, de ellende blijft.

 

Er zijn al meer dan 100.000 mensen uit Syrië naar Zuid-Turkije gevlucht en ondergebracht in kampen. Dat heeft de Turkse hulporganisatie AFAD maandag gemeld. Bron: AFP

Het tweetverhaal bij de foto: Syrië/Turkije, 16 juni 2011

A Syrian refugee child stands in the new refugee tent compound in Boynuyogun, Turkey, near the Syrian border June 12. Syrian forces launched a crackdown on the Syrian town of Jisr al-Shughour, fueling fears that the clashes could spark a further influx of refugees toward bordering Turkey. (Vadim Ghirda/AP)

 

 

 

 

Reis om de wereld in 80 tweets (tweet 59)

Tweet 59: Istanbul – Kalkan

We blijven in Turkije en reizen naar Kalkan nabij Kaş. We gaan hierheen dankzij @Caro_Geurtsen van @Bezieldcoach. Hieronder haar herinneringen aan haar tijd in Kalkan.

“Ik heb drie jaar in Kalkan gewoond. Het waren misschien wel de meest avontuurlijke, intense en afwisselende jaren in mijn leven. Het toen nog relatief rustige, voormalig vissersdorpje, heeft door de jaren heen een steeds meer toeristisch karakter gekregen. Niet in de laatste plaats door de aanleg van Hotel Patara Prince, waar mijn man in 1994 de leiding van kreeg. Naar achteraf bleek was de eigenaar niet zo’n liefhebber van kleine kinderen, ook al verdiende hij zijn brood met verhuur van villa’s en kamers aan gezinnen met veelal kleine kinderen. Het binnen twee dagen verdwijnen van de driewieler van onze zoon hebben wij altijd geïnterpreteerd als: op mijn terrein geen polonaise. Want waar gasten met hun kinderen veelal in de daarvoor bestemde plekken vertoefden met hun kroost, waren wij ‘all over the place’ en dat ervoer hij toch als overlast.

Ik heb er themafeesten in de disco van het hotel georganiseerd, Pasen en Kerst- en Nieuwjaarsvieringen uitgewerkt, Engelse les aan het personeel gegeven, avonden lang Risk gespeeld in de lobby als er geen gasten waren, maar wel de vaste kern van de receptie – die ook uitgroeiden tot ware vrienden en vriendinnen én zeer betrouwbare avond oppas als mamma even een paar uurtjes beneden aan het strand in de open lucht disco wilde dansen.

Toen mijn zoontje iets groter begon te worden en naar de Kidsclub kon, begon ik met intuïtieve massages geven en kreeg daar menig beroemdheid op de tafel. Eens kwam er een telefoontje of de Nederlandse masseuse ook bereidt was om op een jacht dat in de haven voor anker lag, zes massages te komen geven. Ik werd met een speedboot opgehaald en terwijl iedereen aan dek in het zonnetje lag en er af en toe fruit of een drankje bezorgd werd, gaf ik binnen in de kajuit zes massages op de grote eettafel. Geweldig!

Soms sliep ik in het hotel, waar we een appartement hadden, maar even vaak ging ik met mijn zoon naar ‘het grote huis’, dat twee kilometer verderop tegen de berghelling gebouwd was en waar het vanaf het terras een geweldig uitzicht over de hele baai gaf. In de tuin hadden we schildpadden, in huis hagedissen die tegen de muren opkropen en soms een schorpioen. Ik herinner me nog een specifiek geval van in actie komen, toen ik er een vlak bij de blote voeten van mijn zoontje zag kruipen, die op zijn, toen nog aanwezige driewieler, door de huiskamer croste. Ik greep een ketel water van het vuur, zwiepte mijn kind onder mijn arm en heb het kreng met een plons kokend water om zeep geholpen zodat het zich niet meer voor mijn ogen kon verstoppen.

Ik herinner me de vele autoritten naar Antalya, soms in de hele oude Ford die nog van mijn schoonvader geweest was, waar ik al veel te veel mee meegemaakt had, tot aan het stuur los in mijn handen houden aan toe. Een keer midden in de nacht zakte ik ermee door de vooras, gelukkig net nog niet op de hoofdweg, zodat de jongens van het hotel hem weg konden slepen en ik met een slapende baby door het hotelbusje naar huis gebracht werd. Dan was er de verjaardagsvisite aan mijn beste vriendin die in Kuşadasi woonde, waar ik met baby een zeven uur durende autorit voor maakte, en de volgende dag terug. De heenweg was een waar feest van liedjes zingen en verkeersborden beschrijven, de terugweg een waar drama omdat hij steeds moest overgeven, aan de diarree was en we uiteindelijk linea recta door moesten rijden naar het kleine ziekenhuis in Kaş, waar hij een levensbedreigende amoebe bleek te hebben. Gelukkig waren we op tijd en de artsen uiterst bekwaam, al volgden er enkele spannende dagen.

Een jaar later kwam er een telefoontje van dezelfde vriendin die er helemaal af lag: “Het is uit, wil je me komen halen?” En weer reed ik die zeven uur heen en terug, nu in een auto die meer dan in orde was, zodat ik flink door kon rijden.

Het meest vreselijke wat ik meegemaakt heb, is dat net voor het einde van het seizoen een van mijn lievelingen die in de bediening werkte, zichzelf ophing. Mijn hart brak. Of hij ertegen opgezien had weer naar zijn geboortestreek in het Oosten terug te moeten of dat er nog heel andere dingen speelden waar wij geen weet van hadden, we zijn er nooit achter gekomen. Op mijn netvlies nog steeds dat beeld. Hoe bestaat het dat een douchegordijnrail dat houdt. Té goede kwaliteit verdomme.

Dat gezegd hebbende, komen er steeds meer herinneringen terug: Een van de weinige dagen dat mijn man een hele dag vrij nam en we met bezoek uit Nederland een dagje gingen toeren, vielen we bij terugkomst in de nasleep van een enorm drama, een jongen van dertien was onder de ogen van zijn spelende vrienden verdronken in het zwembad. Hij kon zwemmen, ze waren aan het ravotten en hadden er geen erg in dat hij niet meer bovenkwam, hartverscheurend.

Ik heb er in één week drie auto ongelukken gehad en heb dat laten meewegen in mijn beslissing om terug naar Nederland te gaan.

Nu aan de vooravond van de 18e verjaardag van onze zoon, is zijn vader met zijn nieuwe vrouw en kindje onderweg hierheen, vergezeld van mijn ex-schoonouders, om gezamenlijk zijn bestaan en het leven te vieren. Het huis is omgetoverd in een Boutique Hotel, mijn vader stand-by als chauffeur om de komende dagen met elkaar diverse bezienswaardigheden alsook mijn broer en mijn zus te bezoeken.

Vandaag ben ik dankbaar en ontroerd en denk met genegenheid terug aan Kalkan.”

Reis om de wereld in 80 tweets (tweet 58)

Tweet 58: Archangelos – Istanbul

1492, 1848, 1989, 1600. Jaartallen waar iedereen direct de gebeurtenis bij weet te noemen. Eigenlijk hoort daar ook 1453 bij. “1453?” hoor ik nu menigeen denken. Ja, want in dat jaar veroverden de Ottomanen Constantinopel, het huidige Istanbul. Dit maakte voor hen de weg vrij naar Europa. Een weg die pas in 1683 doodliep bij Wenen. Een groot deel van de Balkan bleef nog tot 1923 Ottomaans (Turks). In de Vrede van Lausanne werden de huidige grenzen vastgesteld. Een klein stukje Europees land rond Istanbul bleef Turks.

Hieronder de trailer uit de film ‘1453.’