De Tour van 1914. Een eerbetoon in 15 etappes, deel 13

13^e etappe  Belfort – Longwy over 325 km (22 juli 1914)

Poincaré is nog in Rusland en twee zaken worden duidelijk. Een verbond van Rusland, Frankrijk en Duitsland is onmogelijk en de legers van Frankrijk en Rusland zullen in 1916 “een verpletterende meerderheid boven alle Europeesche legers geven.” Dit staat te lezen in het Rotterdams Nieuwsblad van 21 juli 1914. Deze stevige taal is een reactie op de uitbreiding van het Duitse leger. De Tsaar probeert er nog wel een vredelievende draai aan te geven door te zeggen: “Wij willen sterk genoeg zijn, om tot vrede te kunnen dwingen.”  In het Nieuwsblad van het Noorden lezen we dat in de Russische media het idee ontstaat dat Rusland zich door Frankrijk niet moet laten meeslepen in een eventuele oorlog. In de Nieuwe Rotterdamse Courant lezen we dat de Russen ook weinig vertrouwen hebben in Engeland als betrouwbare partner in de Triple Entente. Dat klopt misschien wel met wat we in het Rotterdam Nieuwsblad lezen. Lloyd George van Engeland slaat ook nog steeds geen oorlogstaal uit als hij zegt: “Vrede is voor ons van ‘t hoogste belang.”

In het Nieuwsblad van het Noorden van 22 juli lezen we dat er geruchten zijn dat Oostenrijk-Hongarije een ultimatum voorbereid. Daar staat ook dat een oorlog met Servië in Oostenrijk-Hongarije populair zal zijn. Terwijl Servië volgens de krant geen oorlog zal aandurven en alleen als het wordt aangevallen zich zal verdedigen. Tevens zegt de krant dat alles afhangt van Oostenrijk-Hongarije. Zullen zij terugschrikken van het dreigement van de Russen dat zij Servië steunen in het geval van een aanval? Volgens de krant hangt dat sterk af van de eensgezindheid van de Triple Entente. Gezien die berichten hierboven is die eensgezindheid nog ver te zoeken. Komt een oorlog dan toch dichterbij? De Tour trekt zich er nog weinig van aan. De rennerskaravaan trekt vandaag Elzas-Lotharingen binnen. Al gaat dat wel anders dan vroeger. De renners worden begeleid door soldaten te fiets.

De winnaars

De start en finish zijn vandaag in Frankrijk, maar het grootste deel van de rit van vandaag gaat door betwist gebied. In ieder geval betwist door Frankrijk. Sinds de oorlog tussen Duitsland en Frankrijk van 1870-1871 is Elzas-Lotharingen Duits. Dit is een doorn in het oog van Frankrijk en staat een eventuele dialoog tussen beide landen danig in de weg.

Van de Tour-winnaar van 1909, Francois Faber was tot op vandaag weinig vernomen. Bij de start staat hij op een tiende plaats en zijn achterstand op Philippe Thys bedraagt maar liefst ruim zes uur. Als hij na 114 kilometer fietsen wegspringt, laten de leiders hem gaan. Ook omdat het nog  meer dan tweehonderd kilometer fietsen is. Faber bouwt zijn voorsprong gestaag uit en niets lijkt een etappezege vlakbij de grens met Luxemburg, zijn vaderland, nog in de weg te staan. Het laatste uur lijkt het toch nog mis te gaan. Zigzaggend gaat hij over de weg. Iemand zal later zeggen: “Hij leek wel stomdronken*.” Met nog tien kilometer te gaan botst hij tot overmaat van ramp ook nog eens tegen een auto. Met heel veel moeite staat hij weer op en rijdt verder. Wonder boven wonder komt hij toch nog als eerste over de streep in Longwy. Een groep van tien achtervolgers met daarin de favorieten volgt op ruim zes minuten. De grootste belager van Thys, Henri Pelissier wint de sprint van dit groepje. Met nog twee etappes te rijden lijkt niets de eindzege van Thys meer in de weg te staan.

De verliezers

Francois Faber beschouwt Frankrijk zijn hele leven als zijn tweede vaderland. Hij heeft een Luxemburgse vader en daardoor de Luxemburge nationaliteit, maar hij wordt op 26 januari 1887 in het Franse Aulnay-sur-Iton, ten westen van Parijs geboren. Door zijn overwinning in de Tour de France van 1909 is hij desalniettemin de eerste niet-Franse winnaar van de Ronde. Faber start in alle Tours tussen 1906 en 1914. Daarin wint hij in totaal maar liefst 19 etappes. Hij is nog steeds recordhouder met vijf etappezeges op rij in de door hem gewonnen Tour van 1909. Het jaar ervoor en erna wordt hij ook nog eens knap tweede. In zijn laatste Tour de France komt hij als negende in Parijs aan. Ook wint hij nog een handvol klassiekers. In 1908 wint hij de Ronde van Lombardije. In 1909 wint hij Parijs – Brussel en Parijs – Tours, een koers die hij ook in 1910 weet te winnen. In 1913 wint hij misschien wel zijn mooiste klassieker, Parijs – Roubaix. Nog onwetend dat hij twee jaar later in dezelfde omgeving zijn leven geeft voor zijn tweede vaderland.

Omdat Faber Luxemburger is kan hij geen dienst nemen in het Franse leger. Daarom meldt hij zich op 22 augustus 1914 bij het Franse Vreemdelingenlegioen. Hij komt hier bij het 2^e regiment de Marche van het . In het voorjaar van 1915 is hij gelegerd nabij Carency. Hier wordt tussen 9 mei en 18 juni de Tweede Slag van Artois uitgevochten. Naast Franse divisies, vechten hier ook enkele Britse divisies tegen in totaal 18 Duitse divisies. Het doel van deze slag is tweeledig. Aan de ene kant willen de Fransen en Britten enkele strategische bergruggen op de Duitsers heroveren. Deze ruggen zijn vooral van strategisch belang. Daarnaast is het de bedoeling om Duitse troepen weg te trekken uit Ieper waar een paar weken eerder de Tweede Slag van Ieper is begonnen. De Duitsers dreigen daar door te breken en op deze manier moeten de Franse, Britse en Belgische troepen daar meer lucht krijgen. De strijd gaat heen en weer en terreinwinst moet soms een paar dagen later alweer worden opgegeven. De tol wordt vooral betaald met mensenlevens. Aan beide zijden sneuvelen in totaal bijna 200.000 man. Een van hen is Francois Faber. Over zijn overlijden op 9 mei 1915 doen twee verhalen de ronde. Het eerste is een romantisch verhaal waarbij hij door een sluipschutter wordt getroffen op het moment dat hij een telegram krijgt waarin staat dat hij vader is geworden van een dochter. Het ander verhaal past meer bij de werkelijkheid van de oorlog. Daarin wordt hij  dodelijk getroffen door vijandelijk vuur op het moment dat hij een gewonde collega uit het niemandsland probeert terug te brengen naar hun loopgraven.

 

* Het is in die tijd heel gebruikelijk om alcohol te gebruiken als pijnstiller. Het is goed mogelijk dat Faber ergens een pijntje had en een iets te hoge dosis pijnstiller heeft genomen.

 

Ik heb heel veel gehad aan:

de site Renners in de Grote Oorlog

het boek: The Shattered Peloton: The devastating impact of world War I on the Tour de France (Graham Healy)