Een schilderij in 140 tekens: Suprematisme, zelfportret in twee dimensies, Kazimir Malevich (1915)

1984. Ik was eerstejaars Fysische Geografie in Utrecht en ging liftend met twee jaargenoten naar Amsterdam. Om DE tentoonstelling van het jaar te bekijken. Misschien wel die van het decennium. De afscheidstentoonstelling van de directeur van het Stedelijk Museum, Edy de Wilde, La Grande Parade. Genoemd naar het beroemde schilderij van Fernand Leger, bevatte het een overzicht van de 20^e eeuwse schilderkunst. Ik was zo overdonderd, dat ik de tentoonstelling nog twee keer ben gaan bekijken. Mij niets aantrekkend van de lange wachtrijen. Ook niet die dag dat het regende. Daarbinnen hing een nieuwe wereld voor mij. Ik kende tot die tijd alleen Mondriaan en enkele Hollandse tijdgenoten. Daar kwamen nu veel buitenlandse bij. Malevich was een van hen. Ik weet eerlijk gezegd niet meer welk schilderij er daar van hem hing. Misschien heeft iemand nog de catalogus en kan mij dit melden.

Een paar jaar later kon ik mijn geluk niet op toen in datzelfde Stedelijk Museum een grote Malevich-tentoonstelling werd gehouden. De poster van deze tentoonstelling heeft jarenlang op mijn studeer- en werkkamer gehangen. Het logo van deze tentoonstelling is het schilderij van deze week. Het kent meerdere titels. In de catalogus staat het te boek als Suprematisme. ‘Met acht rode rechthoeken’ staat er tussen haken achter. Het jaartal erbij is hier 1915. Op internet circuleren andere namen en andere data. Daar heet het ook wel ‘Suprematisme, een zelfportret in twee dimensies.’ Goed beschouwd een prachttitel met een voorspellende gave. Kijkend door mijn wimpers zie ik een schilder met een grote bos haar. Zijn kwast als een geweer vooruit. Klaar om de wereld, op dat moment verwikkeld in de verschrikkelijkste oorlog ooit, weer mooi te maken. Niet met geweld, maar met kunst. Een voorspelling die twee jaar later met de rode revolutie uit leek te komen. Helaas voor Malevich, lopen kunstenaars altijd jaren voor op het volk en haar leiders. Het volk is nog te verleiden, leiders eisen aanpassing. Met de opkomst van het communisme verdween het Suprematisme. Malevich ging weer meer figuratief schilderen. Gedwongen door zijn leiders, want in zijn hoofd heeft altijd het abstracte geheerst.

Ik hoop bij een volgende kunsttweet nog een Russische schilder op te kunnen voeren. Zodat ik dan een van de mooiste tentoonstellingen van de laatste 25 jaar, De Grote Utopie, kan behandelen. Ook deze tentoonstelling was te zien in het Stedelijk Museum. Onbegrijpelijk dat dit museum al jarenlang gesloten is. Een hele generatie maakt geen kennis met de moderne kunsten. Ook het huidige politieke klimaat zal dit niet snel compenseren.